Enten en oculeren

Kwekers hebben al heel lang planten gestekt. Sommige planten zijn echter niet of nauwelijks te stekken. Kwekers gebruiken dan een andere techniek: enten. Bij enten wordt een ’stek’ - de ent - op een onderstam bevestigd. Op deze wijze kunnen enten met de gewenste eigenschappen qua bloei en vruchten worden verenigd met de onderstam die vooral wordt gekozen voor de groeikracht en de geschiktheid voor bepaalde grondsoorten: kort gezegd de onderstam bepaald de groei, de ent de bloei. Sommige enten zijn slecht te plaatsen op een bepaalde onderstam. De kweker kan dan gebruik maken van een tussenstam: hij ent eerst een soort die wel goed geënt kan worden op de betreffende onderstam. Daarna wordt gewenste ent weer op de eerste ent geënt. De entplaatsen zijn vaak te zien als een bobbel in de stam van de plant. Waar bij enten een takje wordt geplaatst wordt bij oculeren slechts een enkele knop (oog) geplaatst. Een ent en oculatie kan alleen maar slagen als de cambiumlaag van de onderstam en van de ent elkaar op één of meerdere plaatsen raken.

De technieken:

• oogent of oculatie • plakent • Engelse plakent • ter zijde zetten • driehoeksent • spleetent • zadelent: zie spleetent • kroonent of schorsent • zoogent

Oogent

Bij de oogent wordt in de onderstam een U-vormig deel uit de bast gesneden. Op het enthout wordt ook een U-vormig deel met een oog uitgesneden met dezelfde afmeting. Het oog wordt in de uitsparing op de onderstam geplaatst en vervolgens stevig vastgebonden met enttape. Door onderaan te beginnen en naar boven te werken is de afbinding ‘dakpansgewijs’ en kan er geen water binnen dringen. Als de ent aanslaat zal het bladsteeltje afvallen. Na ca. 1 ½ maand kan de enttape met een scherp mes worden doorgesneden en verwijderd. Dit om te voorkomen dat de enttape de sapstroom afknelt. Het oogenten wordt uitgevoerd als de onderstam goed aan de groei is, van juli tot begin september. Tegenwoordig wordt ook veel de T-snede toegepast. In de onderstam wordt een horizontale snede gemaakt. Vanuit het midden van de snede wordt een tweede snede gemaakt recht naar beneden, beiden tot aan het hout. Met het oculeermes worden de flappen bast iets opgewipt. Op het enthout wordt bij voorkeur in het midden van twijg een oog met een stuk bast losgesneden. Indien er een stukje hout is meegekomen wordt dit voorzichtig losgemaakt. Het blad bij het oog wordt weggesneden maar het steeltje wordt gehandhaafd. Het oog met het scghildje wordt nu voorzichtig achter de flappen op de onderstam naar beneden geschoven. Daarna wordt het schild ter hoogte van de bovenste snede van de T doorgesneden. Tot slot wordt de oculatieplaats omwikkeld met enttape. Als het steeltje afvalt na enige weken is de oculatie geslaagd en zal het oog gaan uitlopen. By Internet Archive Book Images - https://www.flickr.com/photos/internetarchivebookimages/14804827 393/Source book page: https://archive.org/stream/cu31924053956946/cu31924053956946#pag e/n32/mode/1up, No restrictions, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=43471239 - Door User Chrizz on sv.wikipedia - sv:Användare:Chrizz, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1089502

Plakent

Bij de plakent worden de onderstam en de ent schuin doorgesneden. De schuine snijvlakken worden tegen elkaar gehouden zodanig dat de cambium-lagen van onderstam en ent minstens aan één zijde contact maken (vanuit het cambium-contact start de vergroeiing). De plakent wordt uitgevoerd wanneer de sapstroom goed op gang komt, maart - april.

Engelse plakent

Bij de Engelse plakent wordt begonnen net als de gewone plakent. Op 1/3 van de top van de schuine zijde wordt een snede veelzijdig aan de zijkant gemaakt, zowel bij de ent als bij de onderstam. Wanner de ent nu op de onderstam wordt geplaatst kunnen beid z- vormig in elkaar worden geschoven.

Ter zijde zetten

Bij het ter zijde zetten wordt een ent op de zijkant van de onderstam geplaatst. In de onderstam wordt een snede naar beneden gemaakt zodat een reep van de bast open staat. De ent wordt heel schuin aangesneden en vervolgens achter de bast-reep geschoven. De ent wordt van beneden naar boven omwikkeld en evt. afgedekt met entwas.

Driehoeksent

De driehoeksent is bedoeld een dunnere ent op een dikkere onderstam te plaatsen. Door de ent aan de onderzijde driehoekig aan te snijden en uit de afgezaagde onderstam een driehoek te snijden kunnen twee vlakken -en daarmee de cambium-lagen op twee plaatsen- contact maken. A plakent - B Engelse plakent - C ter zijde zetten - D driehoeksent -- plakent - Engelse plakent - driehoeksent Door Bastian - Eigen werk, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1364873 - By Charles Baltet (1830-1908) - http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k86301341/f140.image, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53146762 plakent - Engelse plakent - ter zijde zetten By YVSREDDY - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20118284 - By Chris Hibbard - I (Chris Hibbard, acct: chrishibbard7) created this work entirely by myself., GFDL, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62514367 - By Chrishibbard7 - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9374323 De bovenstaande enten worden uitgevoerd als de onderstam aan de groei is en de ent nog in rust. Daartoe worden de enten in december - januari gesneden en in rust gehouden tot maart - april wanneer het enten het best plaats vindt. De enten worden in rust gehouden door ze donker en koud te bewaren. Dit kan door ze als bos enthout in te graven of aan een noord muur voor 2/3 in de grond te plaatsen.

Spleetent

De spleetent wordt vooral toegepast als de onderstam veel dikker is dan de te plaatsen ent. De onderstam wordt verticaal gespleten. Eén of meer enten zeer schuin aangesneden van beide zijden. De zo ontstane wig (-gen) worden in de spleet geplaatst, zodanig dat de cambiumlaag van de ent aan de buitenzijde contact maakt met de cambiumlaag van de onderstam. Zo nodig wordt de entplaats omwikkeld. In ieder geval worden alle openingen afgedekt met entwas (hen je geen entwas, gebruik dan een druipende kaars). Er mag geen water in de entplaats lekken. De spleetent wordt uitgevoerd zodra de sapstroom goed opgang is gekomen, in maart april. Soms wordt ook een soort van spleetent toegepast als onderstam en ent even dik zijn. De onderstam wordt gespleten en de ent van twee zijden schuin aangesneden. Een omgekeerde vorm is de zadelent. Hierbij word de onderkant van de ent gespleten en de onderstam van 2 zijden schuin aangesneden. By Charles Baltet - http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k165921v, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53783781 - By No machine-readable author provided. Kobako assumed (based on copyright claims), CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=455353 - By Calyponte - Own work, GFDL, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3266362

Kroonent

De kroonent wordt vooral toegepast om een fruitboom die minder goede vruchten voortbrengt om te enten naar één of meer gewenste rassen. Hierbij wordt de stam of alle dikke takken doorgezaagd. In de bast worden één of meerdere snedes gemaakt in de bast in de lengterichting van tak of stam. De flappen van de bast worden voorzichtig los gewrikt. De enten worden zeer schuin aangesneden en voorzichtig onder de bast-flappen geschoven (net als bij het ter zijde zetten). De entplaats wordt omwikkeld met ent-tape en afgesloten met entwas. Het kroonenten wordt uitgevoerd wanneer de schors makkelijk van het hout loslaat, in april - mei. Dit betekent dat het enthout dus ook langer in rust gehouden moet worden dan bij de (verbeterde) plakent en de spleetent. By Vít Švajcr Dobré světlo.com - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=25704732 - By Emirok - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26284528 - By Internet Archive Book Images - https://www.flickr.com/photos/internetarchivebookimages/14785038 615/Source book page: https://archive.org/stream/lutherburbankhis04burbuoft/lutherburba nkhis04burbuoft#page/n45/mode/1up, No restrictions, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=43543872 No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2463878

Zoogent

Bij de zoogent wordt de onderstam naast gewenst plant geplant. Van beide stammen worden en reep bast afgesneden, zodanig dat de beide wonden tegen elkaar aan kunnen worden gebracht. Zodra de wonden aan elkaar zijn gegroeid wordt de top van de onderstam weggenomen en ‘de ent’ onder de vergroeiing doorgesneden. Bij moeilijk te enten planten werd wel een aantal onderstammen rondom een boom van de gewenste soort geplant. Met zoogenten werd vervolgen een tak van de moerplant op elk der onderstammen geënt. Zoogenten wordt ook wel toegepast bij komkommers en tomaten. http://aggie- horticulture.tamu.edu/propagation/approachgraft/approach.html - By ARS Image Gallery. - ftp://199.133.10.188/d131-1.jpg, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=460387